Azja to pół świata palaczy. Dwadzieścia tysięcy ludzi umiera każdego dnia z powodu chorób związanych z paleniem. To nie tylko czynni palacze – to także ich partnerzy, dzieci, rodzice oraz współpracownicy pasywnie wdychający zabójczy dym. Największa populacja palaczy na świecie zamieszkuje regiony Azji i Pacyfiku.
1.Statystyki nie kłamią
Ten sam zakątek świata jest domem dla bardzo wielu innowacyjnych przedsiębiorstw, a pod koniec sierpnia jedna z największych metropolii tego rejonu, Seul w Korei Południowej, był gospodarzem Trzeciego Azjatyckiego Forum Redukcji Szkód (AHRF), podczas którego ponad stu ekspertów z 18 krajów wzywało do efektywnego wykorzystania potencjału Azji i Pacyfiku na rzecz globalnego ograniczenia liczby ofiar palenia.
Według jednego z głównych prelegentów, profesora Davida Sweanora z Kanady, dwie wspomniane wyżej sprawy – innowacyjność oraz ogromna populacja (a więc i pojemne rynki) – dają regionowi unikalny potencjał do wprowadzania zmian, które mogą stać się epicentrum zmian globalnych. Szczegółowe statystyki przedstawione przez innego prelegenta, profesora Tikki Pangestu z Singapuru, potwierdzają tę diagnozę. Największa liczba zgonów związanych z paleniem występuje w Chinach (1,8 miliona rocznie) i Indiach (0,74 miliona) [1].
Ryc. 1. Liczba zgonów (rocznie) spowodowanych paleniem w poszczególnych rejonach świata.
Palenie wśród mężczyzn w tych krajach jest kilkakrotnie wyższe niż w Europie lub Ameryce Północnej (odpowiednio 48% i 76%). Te dwa kraje są odpowiedzialne za około jedną trzecią wszystkich zgonów związanych z paleniem na całym świecie, a dodanie innych krajów w Azji zwiększyłoby tę liczbę do ponad 55%. W rezultacie wprowadzenie i wypromowanie bezpieczniejszych systemów dostarczania nikotyny w celu zastąpienia palenia w tych krajach dawałoby konkretne efekty, czego decydenci na całym świecie nie mogliby zignorować.
Podczas forum AHRF prezenterzy podkreślali, że nie tylko konsumpcja tytoniu, ale także jego produkcja jest skoncentrowana w Azji. Profesor Tikki Pangestu zwrócił uwagę, że połowa światowej produkcji tytoniu ma miejsce w Chinach, Indiach, Indonezji, Pakistanie, Bangladeszu, Korei, Tajlandii, Wietnamie i na Filipinach. Rządy w tych krajach mogą zatem skupić się na ochronie swojej gospodarki, a nie na zdrowiu publicznym, nawet jeśli badania pokazują, że uprawy, które przestawiają się z produkcji tytoniu na inne uprawy, generują zwykle wyższe dochody [2].
Ryc. 2. Wartość i wielkość produkcji tytoniu – n najwięksi producenci.
2. Nie tylko e-papierosy
Dane wyraźnie pokazują, że nowoczesne systemy dostarczania nikotyny są znacznie bezpieczniejsze niż palenie. Wbrew temu, co sugerują niektórzy politycy oraz badacze, a także – niestety – przedstawiciele Światowej Organizacji Zdrowia, brak danych długoterminowych dotyczących ich wpływu na zdrowie (tj. z okresu dłuższego niż ostatnia dekada, od momentu wprowadzenia e-papierosów na rynki) nie jest ważącym argumentem w dyskusji – z kilku powodów.
Po pierwsze, dla snusu, skandynawskiej wersji tytoniu bezdymnego, odpowiedzialnej za najmniejsze rozpowszechnienie palenia i najmniejszą liczbę chorób związanych z paleniem w krajach takich jak Norwegia i Szwecja, naukowcy dysponują danymi nie z dziesięciu, ale z ponad pięćdziesięciu lat. W tym czasie snus jednoznacznie udowodnił swoją wartość dla zdrowia publicznego.
Ryc. 3. Typowe opakowanie saszetek skandynawskiego snusu.
Mimo to Unia Europejska wciąż zakazuje wprowadzenia go do obrotu, co jednoznacznie wskazuje, że brak długoterminowych danych epidemiologicznych nie jest kluczową kwestią oraz że pojawienie się takich danych dla e-papierosów w żadnym wypadku nie rozwiąże problemu.
Po drugie, jak zauważył jeden z lekarzy uczestniczących w tegorocznej konferencji AHRF, systematyczne stosowanie tego toku rozumowania zmusiłoby lekarzy na całym świecie do zaprzestania używania prawie 80% wszystkich leków – w szczególności tych najnowszych, najbardziej skutecznych leków ratujących życie, ponieważ one również nie mają długoterminowych danych dotyczących efektów ubocznych.
Po trzecie, mimo śmierci jednej osoby, spowodowanej niewłaściwym użyciem e-papierosa w USA3, e-papierosy okazały się wyjątkowo bezpiecznymi produktami. Obecne na rynku od około dziesięciu lat w samych Stanach Zjednoczonych mają ponad 10 milionów użytkowników. Mimo to, z wyjątkiem wyżej wspomnianego przypadku niewłaściwego użycia produktu, nie odnotowano zgonów wynikających z ich używania. Bardzo niewiele produktów konsumenckich ma tak doskonałe wyniki w zakresie bezpieczeństwa, nawet te zaprojektowane specjalnie w celu ochrony życia, jak samochodowe poduszki powietrzne, bywają źródłem tragedii z powodu niewłaściwego użycia lub wad technologicznych [4].
Uczestnicy AHRF, jak również dziennikarze obecni na forum poruszali także kwestię wysokich kosztów e-papierosów w porównaniu z tradycyjnym paleniem, jako bariery wejścia dla najbardziej dotkniętych problemem palenia, a przy tym, biednych populacji. Jak zauważył profesor Sweanor, wprowadzenie nowej, innowacyjnej technologii na masową skalę, możliwe dzięki ogromnym rozmiarom rynku w krajach Azji i Pacyfiku, z pewnością zmniejszy koszt tych urządzeń. Ponadto wykorzystanie snusu, jako alternatywnego produktu nikotynowego niewymagającego elektryczności ani ładowania baterii, może być rozwiązaniem w regionach, w których koszt urządzeń elektronicznych lub dostęp do energii elektrycznej staje się czynnikiem hamującym lub w których – tak jak w Indiach – tytoń do żucia jest bardziej popularny (83% użytkowników) niż papierosy (17%). W rezultacie w Indiach zainteresowanie konsumentów e-papierosami oraz produktami podgrzewającymi tytoń jest dużo niższe niż w sąsiednich krajach, natomiast brakuje skutecznych alternatyw dla niebezpiecznego tytoniu do żucia, stosowanego w tej części świata [5].
To właśnie Azja i Pacyfik, z uwagi na wielkość rynku, mają ogromną szansę stać się liderem w zakresie innowacyjnych produktów nikotynowych. Tymczasem to w tej części świata rządy najchętniej zakazują używania e-papierosów. W Singapurze używanie oraz sprzedaż e-papierosów są zakazane przez Agencję ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa (HSA), a kary za złamanie zakazu mogą sięgać do 5 tys. dolarów. Zdaniem tamtejszego ministra zdrowia, Khaw Boon Wana, e-papierosy stanowią dla przemysłu tytoniowego narzędzie ekspansji i zdobywania konsumentów wśród młodzieży, w tym młodych kobiet. W Tajlandii za używanie e-papierosa grozi do 10 lat pozbawienia wolności. Ciekawym przypadkiem jest Kambodża, w której co prawda obowiązuje zakaz, jednak tamtejsi vaperzy informują o dostępności produktów na czarnym rynku oraz o ignorowaniu przez celników na granicy przywożonych z zagranicy urządzeń.
W Korei Południowej, podobnie jak w Japonii, produkty podgrzewające tytoń (PPT) w ostatnich latach systematycznie wypierały papierosy. Na początku 2017 roku analizy doradców inwestycyjnych wskazywały na możliwość przejęcia do 40% rynku tytoniowego w Korei przez podgrzewany tytoń. Prognozy te zmieniły się w 2018 roku, kiedy to organizacje zdrowia publicznego (Health Watchdog) oraz agendy rządowe w Korei Południowej zaczęły aktywnie ostrzegać konsumentów przed produktami PPT. Dodatkowo, wprowadzone zostało wymaganie zamieszczania ostrzeżeń graficznych na opakowaniach takich produktów – zobacz ryc. 5. W rezultacie, konsumenci ograniczyli swoje zaufanie do nowych produktów, a tegoroczne predykcje doradców inwestycyjnych obniżyły oczekiwane nasycenie rynku produktami PPT w roku 2021 z 40% do zaledwie 28%.
3. Jeden rynek, trzy filary
Redukcja szkód to nie czarodziejska różdżka, która jednym ruchem może rozwiązać problem palenia. Z punktu widzenia zdrowia publicznego należy postrzegać ją jako jeden z trzech filarów, które mogą zminimalizować szkody związane z paleniem i wspomóc ratowanie życia: ograniczenie popytu, ograniczenie podaży i ograniczenie szkód.
Najwięksi producenci papierosów na ten sam krajobraz spoglądają z punktu widzenia wielkości popytu i wartości akcji. Na początku 2017 roku łączna wartość sześciu największych firm tytoniowych wynosiła około 700 miliardów dolarów. W połowie 2019 roku spadła poniżej 400 miliardów USD. Chociaż więc niektórzy specjaliści upierają się, że to firmy tytoniowe stoją za rewolucją technologiczną związaną z e-papierosami, systematyczny spadek wartości rynkowej wszystkich dużych firm tytoniowych w ostatnich kilku latach wyraźnie temu przeczy. Oczywiście, firmy te mają wciąż ogromny margines zysku, jako że koszty produkcji paczki papierosów szacowane są na maksimum 10% jej końcowej ceny (bez uwzględnienia podatków), jednak nie oznacza to, że firmy te są całkowicie odporne na kurczenie się rynku. Kodak także sądził, że będąc jednym z największych graczy na rynku fotograficznym, może dyktować warunki i ignorować innowacje technologiczne.
[1] Prezentacja profesora Davida Sweanora na AHRF 2019: https://asiaharmreductionforum.com/asse ... weanor.pdf
[2] Prezentacja profesora Tikki Pangestu na AHRF 2019: https://asiaharmreductionforum.com/asse ... -Final.pdf
[3] Pojedynczy przypadek śmierci oraz kilkadziesiąt przypadków chorób układu oddechowego wywołanych zanieczyszczonym e-liquidem używanym do wapowania kanabinoidów (marihuany). Patrz np.https://www.medicaldaily.com/black-mark ... und-441204, lub w języku polskim https://starychemik.wordpress.com/2019/ ... m-waperom/
[4] Ponad 100 milionów wadliwych poduszek powietrznych jest obecnie zamontowanych w samochodach na całym świecie. Patrz np. https://www.autonews.com/automakers-sup ... ag-rupture
[5] Prezentacja profesora Rajesha Sharana, na Global Forum on Nicotine 2018.https://gfn.net.co/archive/downloads/20 ... Sharan.pdf
Źródło: Grzegorz Król - Magazyn Vapour Poland (cały artykuł dostępny w magazynie Vapour Poland)
